Tym razem nie górsko, a morsko i przyrodniczo, czyli listopadowa wycieczka do rezerwatu Donna Nook na wschodnim wybrzeżu Anglii. O tym miejscu milczały nasze przewodniki, na szczęście koledzy z pracy Roberta dość szybko zwiedzieli się, że lubimy łazić po górach i zwiedzać i co rusz podsyłają mu jakieś propozycje. Na listopad lub grudzień polecili właśnie ten rezerwat.
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-d19XnN7zDI0/VLLIcUTPtRI/AAAAAAAAw_c/XY-kwgZqEz4/s800/fok159.jpg)
Dlaczego w tych akurat miesiącach, gdy wiele atrakcji jest nieczynnych i panuje martwy sezon? Wtedy właśnie do Donny Nook, na morskie wybrzeże w Lincolnshire, przybywają foki szare, by rodzić małe foczęta. To jedno z kilku stanowisk foki szarej w Anglii, którą można tu obserwować z bardzo bliska. Cała Wielka Brytania posiada 38% światowej populacji tego ssaka.
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-Z_4lJdWiEng/VLLHi64PD8I/AAAAAAAAxG8/W83DqPTGgic/s800/fok078.jpg)
Foki zaczęły się tu pojawiać w latach siedemdziesiątych XX wieku. Teraz przybywają co roku, końcem października. Szczyt foczego sezonu przypada na drugą połowę listopada, zaś w grudniu populacja fok się zmniejsza. Tydzień temu jeszcze były, ale zostało ich już tylko 13. To mało, zważywszy na to, że samych małych fok urodziło się w tym sezonie 1798. Nie licząc oczywiście ciągle obecnych przy nich samic i samców.
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-QHWxkaDiSV4/VLLIHaiwq4I/AAAAAAAAw78/kRBvAaeU28s/s800/fok131.jpg)
Zacznijmy od przedstawienia bohaterów. Samce foki szarej są większe, ciemne i raczej… brzydkie.
Trudno, panowie, natura nie kłamie
![;)](./images/smilies/icon_wink.gif)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-yacG38XvBCM/VLLHULSrM0I/AAAAAAAAwyc/8UaZgx3k0qo/s800/fok055.jpg)
Ich poranione ciała i krwawe pręgi na szyi są wynikiem walk z innymi samcami o samicę. Męskie osobniki żyją około 25 lat. Najstarszy znany foczy samiec dożył leciwego wieku 29 lat.
Czas na panie! Są mniejsze, piękniej ubarwione i żyją dłużej – rekordzistka z Szetlandów miała 46 lat, choć tylko nieliczne dożywają 35 lat. Dojrzałość płciową osiągają po 3 latach (panowie po ośmiu, choć dopiero w wieku 10-11 lat mają jakiekolwiek szanse u partnerek).
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-TXe0ERuLmxg/VLLHw5J08aI/AAAAAAAAw4A/08Db4y2GBwA/s800/fok100.jpg)
Focze maleństwa przychodzą na świat po ponad jedenastu miesiącach ciąży. Pokryte są białym futrem (na samym początku żółtawym), które tracą po 2-3 tygodniach.
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-QErv7w09iAE/VLLHuVVa9iI/AAAAAAAAw3c/CGlTa2MtXMU/s800/fok095.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-IGuD3IR2Qy0/VLLHQzMehOI/AAAAAAAAwyA/fEiX7_BI_Jo/s800/fok051.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-VtLpuFPoodI/VLLHUrC3y7I/AAAAAAAAwyk/ATihZBxMM-o/s800/fok056.jpg)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/--kT4PZpxcwU/VLLHk5asSeI/AAAAAAAAw1s/rXRu7WWIa3E/s800/fok081.jpg)
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-W6AyPhinuVw/VLLH57sdGDI/AAAAAAAAw5g/KPRdJIPWI6Q/s800/fok112.jpg)
Małe foki w Donna Nook rodzą się właśnie pod koniec roku. W tym czasie na plażę przybywają samice, które rodzą zazwyczaj jedno młode. Razem z nimi pojawiają się samce, które rozpoczynają zaloty i walki z innymi o jak największą ilość samic. Te, zapłodnione, wrócą tu po roku, by wydać na świat kolejne foczę. Waży ono 14 kg i od razu po urodzeniu potrafi widzieć i poruszać się.
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-DRAvk5KCeqk/VLLHbNz9jFI/AAAAAAAAwzs/fsW1xB6ZFRc/s800/fok065.jpg)
W czasie przebywania na plaży dorosłe osobniki nie jedzą przez około 3 tygodnie. Karmiąca foka traci na wadze 3,8 kg na dzień, za to małe, żywiące się mlekiem matki, przybiera 1,7 kg każdego dnia. Focze mleko jest bowiem bogate w tłuszcz (52%) i białko (11%). Dla porównania: mleko od krowy ma 3% tłuszczu, 3% białka i 88% wody.
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-fSg0cAG4xbM/VLLHXx5l2_I/AAAAAAAAwzM/eJ-5lpIcEJI/s800/fok061.jpg)
Nie dziwi nas zatem, że ulubioną rozrywką fok jest leżenie i spanie.
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-IbR95q4I96A/VLLHYyJPANI/AAAAAAAAwzY/VTrB80hxwRA/s800/fok062.jpg)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-FTiS5G1m7pM/VLLHfR-egiI/AAAAAAAAw0g/XR0TXUCVsvg/s800/fok071.jpg)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-hshrCjerAuY/VLLHfiJVr9I/AAAAAAAAw0o/VIB6uD8I4WY/s800/fok072.jpg)
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-WgltP-HJByk/VLLHqe3dgsI/AAAAAAAAw2w/-iXGup0b5Bk/s800/fok089.jpg)
Choć niektóre stać na takie wygibasy:
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-mibrLHyqhFo/VLLILyYWv8I/AAAAAAAAw8w/0DXUPes1CdM/s800/fok137.jpg)
Jednak i tak najzabawniejsze są podrygi fok, gdy przemieszczają się z miejsca na miejsce lub gdy rozpędzone robią kilkumetrowy nagły ślizg po błocie.
Focza matka opiekuje się swoim dzieckiem przez 18 dni. W tym czasie potrafi rozpoznać je po zapachu i wydawanych dźwiękach.
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-yZjkuBZ7GII/VLLHgBTILSI/AAAAAAAAw0w/HHaRqFOx8vo/s800/fok073.jpg)
A focze maleństwa, jak to dzieci, uwielbiają się bawić! Mamy okazję zaobserwować te focze figle. Muszą sprawiać im niezwykłą frajdę!
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-Tcrqa1vYKI4/VLLG4VkloTI/AAAAAAAAwts/RwDQrqHXVGM/s800/fok017.jpg)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-aJm8_KzBa_I/VLLHDywMDEI/AAAAAAAAwv0/e-ysMzyckKU/s800/fok034.jpg)
Wiadomo, z mamą lub blisko niej – najlepiej!
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-zSAizlyF0ak/VLLHLIm4ViI/AAAAAAAAww8/_Ge7USlIkHU/s800/fok043.jpg)
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-bHAzu7DKPb0/VLLHhUFO2TI/AAAAAAAAw1A/3EY8Yd97KUg/s800/fok075.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-VkXU_HTfxak/VLLHhxbSilI/AAAAAAAAw1I/p2M63kCWEqg/s800/fok076.jpg)
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-jDuTCYL4zpQ/VLLINFJMBdI/AAAAAAAAw88/Fxc05yeQVXc/s800/fok139.jpg)
Po niecałych trzech tygodniach matka opuszcza młode, które od tej pory musi radzić sobie samo. Młoda foka zaczyna zmieniać futro na szare i pozostaje na plaży do 5-6 tygodnia życia. Tylko jedna na 400 fok zmienia ubarwienie na czarne. My spotkaliśmy tylko taką jedną czarną owcę, upps!, fokę. Była przy tym tak ruchliwa, że z trudem dało jej się zrobić zdjęcie.
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-uzYo7kkJzEY/VLLIEQ4MvkI/AAAAAAAAw7c/EXTaiLqJKks/s800/fok127.jpg)
Nie brak było za to foczych piękności: z wielkimi, czarnymi oczami,
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-fPZ19bqWVHw/VLLHltdYLbI/AAAAAAAAw10/cD7jORqIRh4/s800/fok082.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-gN9Z4GTSUqM/VLLH2KhNnlI/AAAAAAAAw48/1_0a_IyqqNM/s800/fok107.jpg)
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-SS5fMAKRPZA/VLLIAHz6gKI/AAAAAAAAw6s/QXfjMMo0W4E/s800/fok121.jpg)
małych śpiochów,
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-gPiagA3deHs/VLLH7EB3-tI/AAAAAAAAw50/eGNne4Eq-10/s800/fok114.jpg)
uśmiechniętych maleństw,
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-_op4Iz7S_-k/VLLHI1aRpqI/AAAAAAAAwwo/OXkJzC_usuo/s800/fok040.jpg)
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-KfK0jDK4xSE/VLLHrT91ZiI/AAAAAAAAw28/RApArAjb4Lk/s800/fok091.jpg)
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-htmg09QgNDM/VLLIS2FB-xI/AAAAAAAAw94/HfF-EGsAIyc/s800/fok146.jpg)
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-ztkEyzmZugM/VLLHoMaqEkI/AAAAAAAAw2U/D05aHLkpav8/s800/fok086.jpg)
wytaplanych w błocie maluchów,
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-cZaWUwRh2rM/VLLHjQXp8tI/AAAAAAAAw1g/1ToYcJq-M7c/s800/fok079.jpg)
czy szarych elegantek.
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-HaO1wCmWTjI/VLLHFZhDP5I/AAAAAAAAwwE/Zq5beswTe4o/s800/fok036.jpg)
Choć niekiedy małe foki przypominały nam psy. Nic, tylko dorobić uszy i mamy szczeniaka!
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-4THZqdNkphs/VLLG7Gqe2ZI/AAAAAAAAwuQ/l20pTyFUpr4/s800/fok021.jpg)
Na obserwacji fok spędzamy parę godzin. W drodze powrotnej odwiedzamy jeszcze Lincoln, sympatyczne miasto z piękną starówką,
![Obrazek](https://lh6.googleusercontent.com/-cIkxGwUF4cA/VLLI_YR6XII/AAAAAAAAxEs/T911wpNrX5o/s800/fok200.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-mkDAYy8QT6c/VLLJBNHdYgI/AAAAAAAAxFA/F1tNmYrVorQ/s800/fok203.jpg)
zamkiem i wielką katedrą.
![Obrazek](https://lh3.googleusercontent.com/-hNYnAuPQD6o/VLLIjp1CCsI/AAAAAAAAxAU/yWL81gDcFII/s800/fok166.jpg)
![Obrazek](https://lh5.googleusercontent.com/-nOecyDdkSN8/VLLI9Qmd3GI/AAAAAAAAxEQ/nu26Fs8a3Eg/s800/fok197.jpg)
![Obrazek](https://lh4.googleusercontent.com/-B-hbI8ZfvKw/VLLIf37O4oI/AAAAAAAAw_0/y278_6s7onY/s800/fok162.jpg)
Niemniej to jednak foki spodobały nam się najbardziej i obiecujemy sobie, że w tym roku wrócimy tam ponownie (i już z lepszym sprzętem fotograficznym).
Jeśli komuś nie dość fok, niech zerknie tu: https://picasaweb.google.com/1148021165 ... pYGT4IH2XA